De impact van de coronacrisis op woningprijzen en wonen in Vlaanderen

In het kader van het webinar ‘Wonen na corona’, georganiseerd op 25 februari 2021 door het Steunpunt Wonen, werden twee onderzoeken uitgevoerd om het effect in te schatten van de COVID-19 crisis op enerzijds de woningprijzen in Vlaanderen en anderzijds op de woonsituatie van de Vlamingen.

Impact van COVID-19 op woningprijzen

Woningprijzen

De COVID-19 crisis heeft niet dezelfde impact als de financiële crisis van 2008 op de woningprijzen. Volgens de OESO gingen de woningprijzen in het derde kwartaal van 2020 in de EURO-landen met 4,9% omhoog, iets minder dan de gemiddelde stijging van alle OESO-landen (6,4%). In België trokken de woningprijzen in dezelfde periode aan met 3,1%. In het laatste kwartaal zijn de prijzen nog verder toegenomen. Volgens de hedonische vastgoedindex (ERA Belgium, berekening Sven Damen) zijn de prijzen van huizen in Vlaanderen in 2020 met 5,9% gestegen ten opzichte van 2019.

Verklaringen

Een belangrijke verklaring is de wereldwijde daling van de hypothecaire interestvoet. In België daalde deze van 1,96% in januari 2019 naar 1,37% in december 2020. Zo kunnen huishoudens 7,3% meer lenen terwijl de maandelijkse afbetaling hetzelfde blijft. Dit drijft de woningprijs op. Daarnaast schat de Nationale Bank van België dat het beschikbaar inkomen van particulieren in 2020 met 1,4% is gegroeid (nominaal). De financiële steunmaatregelen van de overheid zorgden er dus voor dat de daling van het BBP met -6,2% niet leidde tot een algemene vermindering van het beschikbaar inkomen van particulieren. Verder dient men rekening te houden met het uitdoven van de woonbonus, wat mede kan verklaren waarom de prijzen van woningen in het goedkoper segment op de Vlaamse woningmarkt minder sterk is gestegen, met +1%.

Vooral centrumsteden en stadsrand

Dat er een vlucht is naar het platteland valt niet af te leiden uit de prijzen. De woningprijzen in de Vlaamse centrumsteden zijn in 2020 met 7% toegenomen en elders met 5,8% (ERA Belgium). Wel is er een algemene trend in verschillende landen dat de prijzen in de stadsrand nog sterker stijgen. De COVID-19 crisis versterkt dus de bestaande trends.

Impact van COVID-19 op woonsituatie

In deze studie werd het effect van de crisis op de woonsituatie van Vlaamse huurders en eigenaars onderzocht aan de hand van de Grote Coronastudie, een online enquête georganiseerd door de Universiteit Antwerpen.

Betalingsmoeilijkheden

In de enquête van de Grote Coronastudie op 5 mei 2020 meldde 9% van de Vlaamse huurders betalingsmoeilijkheden ten gevolge van de COVID-19 crisis. Onder eigenaars rapporteert 3% problemen met het tijdig betalen van de aflossing van de lening ten gevolge van de pandemie. Huurders werden bijzonder hard getroffen door de crisis: ze hebben een grotere kans om te werken in zwaar getroffen sectoren, worden doorgaans vaker (technisch) werkloos en hebben meer kans op inkomensverlies.

Te kleine woning

Daarnaast rapporteert één op vijf huurders en één op twintig eigenaars dat ze problemen ervaren met de beperkte grootte van de woning door de COVID-19 crisis. Het type woning waarin men woont is de belangrijkste indicator voor dergelijke problemen: inwoners van een appartement hebben een hogere kans om problemen te ervaren met de grootte van de woning, terwijl deze kans veel lager is voor inwoners van een open eengezinswoning. Het is aannemelijk dat dit door de grotere oppervlakte van dergelijke woningen komt.

Woononzekerheid

Tot slot stelde 7% van de Vlaamse huurders en 1% van de eigenaars onzeker te zijn hoe lang men nog in de huidige woning kon blijven wonen. 1% van de huurders geeft aan dat het risico bestaat dat men dakloos wordt. Deze problemen situeren zich vooral bij de meest kwetsbare huurders.

De analyse toont dat de COVID-19 crisis een significant effect had op de huisvestingssituatie van Vlaamse huurders en eigenaars. Bestaande ongelijkheden tussen huurders en eigenaars werden daarbij uitvergroot.

Informatie

Het rapport en de presentaties van het webinar "Wonen na corona" zijn te vinden op de website van het Steunpunt Wonen.