Nieuw in 2024

Een nieuw jaar brengt altijd nieuwe wetten en regels. We hebben de belangrijkste bouw-specifieke veranderingen voor jou opgesomd.

We passen het overzicht permanent aan, naargelang andere regels of meer details bekend zijn.

2024 brengt ook heel wat nieuwe algemene ondernemerszaken. Je vindt ze handig verzameld op de UNIZO-website

Bouwen

EPC

Vanaf 1 januari 2024 is het bij de opmaak van een EPC mogelijk om naast een ventilatiesysteem A, B, C of D ook rekening te houden met variante ventilatiesystemen die opgenomen zijn in de ‘innovation paper’ van Buildwise. Het betreft variante ventilatiesystemen op C en D die een alternatieve oplossing kunnen bieden in bestaande woningen.

Sloop en heropbouw van een woning

Vanaf 1 januari 2024 geldt een nieuwe definitieve regeling inzake het verlaagd btw-tarief (6% i.p.v. 21%) voor de sloop en heropbouw van een woning die de twee bestaande regelingen, nl. die in de 32 steden en de tijdelijke overal, vervangt. Voorwaarden: het moet gaan om de eigen en enige woning van de bouwheer (met domicilievereiste) of de nieuwe woning moet bestemd zijn voor sociale verhuur voor minstens 15 jaar. De woning heeft een maximale bewoonbare oppervlakte van 200 m².

Het verkopen van een heropgerichte woning valt er niet meer onder.

Er zijn twee overgangsmaatregelen van toepassing:

• Voor de tijdelijke regeling: 6% blijft van toepassing tot 31 december 2024 op voorwaarde dat de omgevingsvergunning m.b.t. de heropbouw is ingediend uiterlijk 30 juni 2023

• Voor de regeling van de 32 steden: 6% blijft van toepassing tot 31 december 2024 op voorwaarde dat de omgevingsvergunning m.b.t. de heropbouw is ingediend uiterlijk 31 december 2023

De Vlaamse sloop- en heropbouwpremie van 10.000 euro wordt ook verlengd. Nieuwe voorwaarden zijn dat de nieuwe woning niet mag worden aangesloten op het aardgasnet. En je moet aantonen dat de sloop is uitgevoerd conform de eisen voor asbestverwijdering.

Stedenbouwkundige lasten bij een omgevingsvergunning

Stedenbouwkundige lasten bij een omgevingsvergunning worden vanaf 1 januari geoptimaliseerd en strikter geregeld via het nieuwe instrumentendecreet. Het kan zowel gaan om lasten in natura (zoals de verwezenlijking van groene ruimten, …) of financiële lasten. Het instrumentendecreet legt nu zeer specifiek lasten vast bij aansnijden van woonreservegebieden, en bij werken aan zonevreemde constructies of bij zonevreemde functiewijzigingen.

Lees meer

Finaal betekent het niet-uitvoeren van een last ook het verval van de vergunning.
Meer info

En ook dit is nog van belang

• Grotere regenwaterput bij nieuw- en verbouw

Sinds 2 oktober 2023 gelden nieuwe spelregels rond het opvangen van regenwater. Regenwater opvangen en hergebruiken is de norm, en afvoeren de uitzondering. Wie bouwt of grondig renoveert, moet minimaal een regenwaterput van 5.000 liter laten plaatsen. Is het dak van de woning groter dan 80 m² dan zal die over een put van minstens 7.500 liter moeten beschikken. Beslaat het dak meer dan 120 m² dan is een put van 10.000 liter verplicht. De nieuwe regels gelden voor bouwaanvragen die vanaf 2 oktober 2023 worden ingediend.

• EPB

De huidige EPB-eisen zijn van toepassing voor bouwaanvragen die ingediend worden sinds 1 januari 2023 en wijzigen niet per 1 januari 2024.

Woningen en gebouwen

Premies

• De extra premie van 8 euro per vierkante meter voor asbestverwijdering in combinatie met muurisolatie (woningen en niet-residentiële gebouwen) of dakisolatie (niet-residentiële gebouwen) is verlengd tot eind 2025. Facturen opgemaakt in 2024 en 2025 komen dus in aanmerking op voorwaarde dat de premie tijdig is aangevraagd.
  Voor dakisolatie in combinatie met asbestverwijdering voor residentiële gebouwen is er geen specifieke einddatum voorzien.

• De premie voor asbestverwijdering in combinatie met zonnepanelen op niet-verwarmde niet-woongebouwen, wordt verlengd.
  Info

• De premie voor een gascondensatieketel voor de eigenaar-bewoners van de laagste inkomenscategorie en verhuurders via een woonmaatschappij, is stopgezet. Enkel eindfacturen tot en met 31 oktober 2023 komen nog in aanmerking. De premie zelf kan nog aangevraagd worden tot en met 31 oktober 2024, als de factuur dateert van voor 1 november 2023 en voor facturen die bij aanvraag maximaal 2 jaar oud zijn.

Jaarlijks worden de inkomensgrenzen van Mijn VerbouwPremie aangepast aan de evolutie van de gezondheidsindex. De nieuwe inkomensgrenzen vind je op de website van Vlaanderen

Levering met installatie van warmtepompen

De regering heeft beslist om de toepassing van het verlaagd btw-tarief van 6% op de levering mét plaatsing van warmtepompen te verlengen tot 31 december 2024.

De gelijkaardige regeling voor zonnepanelen en zonneboilers is niet verlengd.

Meeneembaarheid registratierechten verdwijnt

De meeneembaarheid van de registratierechten verdwijnt vanaf 1 januari 2024.

Belastingvoordeel tweede woning verdwijnt

Vanaf 2024 is er geen belastingvoordeel meer voor wie een tweede woning koopt, bouwt of renoveert. Het gaat om een fiscaal voordeel op kapitaalsaflossingen van hypothecaire leningen voor een tweede verblijf of een woning die verhuurd wordt.

Enkel nog digitale conformiteitsattesten voor de opening van de aardgasmeter

Op 31 december 2023 loopt de overgangsperiode waarin de huidige papieren conformiteitsattesten Art.48 nog door de distributienetbeheerders aanvaard worden af. Vanaf 1 januari 2024 kunnen enkel nog digitale Elgacert (Electronic Gas Certificates)conformiteitsattesten dienen voor de opening van de aardgasmeter. Het is vanaf dan dus verplicht om gebruik te maken van Elgacert om conformiteitsattesten op te maken.
Meer info

EPC

Vanaf 2024 is het ook voor eigenaren van kleine appartementsgebouwen (twee tot vier appartementen) verplicht om een EnergiePrestatieCertificaat (EPC) te verkrijgen voor de gemeenschappelijke ruimtes. Dit omvat onderdelen zoals liften, traphallen, daken en collectieve installaties. Voor grotere appartementsgebouwen is dat al langer verplicht.

Ondernemen

Registratieplicht van werkende vennoten en van zelfstandige helpers

In 2024 (exacte datum nog niet gekend) wordt een register van werkende vennoten en helpers ingevoerd. De registratie zal verplicht zijn voor ondernemingen in de bouw- en schoonmaaksector en in andere sectoren vrijwillig. De gratis registratie moet via MyEnterprise. De inspectiedienst van het RSVZ zal bouw- en schoonmaakondernemingen die hun werkende vennoten of helpers niet registreren boetes opleggen.
We houden je hiervan verder op de hoogte.

Ketenaansprakelijkheid bij economische migratie

Als (intermediaire) aannemer zal je verplicht worden om een aantal stukken op te vragen en te bewaren van jouw rechtstreekse onderaannemer(s) wanneer die derdelanders (werknemers buiten de EU) tewerkstelt. Zo niet, kan je aansprakelijk worden gesteld voor de inbreuken die jouw rechtstreekse onderaannemer begaat. De regels hierrond worden nog verder uitgewerkt en zullen vermoedelijk in werking treden in maart 2024.

Europese drempelbedragen overheidsopdrachten

Er gelden nieuwe Europese drempelbedragen in de klassieke sectoren, voor de periode 2024-2025:

• overheidsopdrachten voor werken: 5.538.000 euro (voorheen 5.382.000 euro);

• overheidsopdrachten voor leveringen en diensten: 221.000 euro (voorheen 215.000 euro);

• de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking: 143.000 euro (voorheen 140.000 euro).

Deze drempels gelden voor nieuwe aangekondigde overheidsopdrachten vanaf 1 januari 2024.

Mentaal welzijn bij zelfstandigen

De regering heeft een structureel budget van 4 miljoen vrijmaakt voor het mentaal welzijn van zelfstandigen. Concreet betekent dit dat de sociale verzekeringsfondsen informatie (op websites of op aanvraag) moeten geven over de preventie van stress en burn-out bij zelfstandigen. Zelfstandigen zullen dus vanaf nu voor deze problematiek bij hun sociaal verzekeringsfonds terechtkunnen.

Uitbreiding kilometerheffing voor vrachtwagens

Er komt vanaf 1 januari 2024 een uitbreiding van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Zo’n 700 kilometer wegen worden toegevoegd aan het netwerk van de Vlaamse kilometerheffing, dat is een toename van bijna 30% van het aantal wegen.
Aan de modaliteiten van de Vlaamse kilometerheffing verandert verder niks.

E-invoicing

Bij openbare aanbestedingen zal vanaf 1 maart 2024 en voor bedragen van boven de 3.000,00 euro excl. btw, een e-factuur moeten worden opgemaakt.
Voor meer details en een heldere uitleg over de nieuwe verplichtingen, bekijk de video op de website van BOSA

De verplichting wordt overigens algemeen vanaf 1 januari 2026, wat betekent dat de bedrijven dit best al beginnen plannen in 2024.

Versoepeling vestigingswet in Brussel

In het Brussel Hoofdstedelijk Gewest is er nog altijd een vestigingswet. Maar die verandert wel dit jaar. Vanaf 15 januari 2024 vervalt de vereiste om aan te tonen dat je over een basiskennis bedrijfsbeheer beschikt om een onderneming op te richten. Vanaf 1 april 2024 vervalt ook de verplichting om beroepsvaardigheden aan te tonen voor een aantal beroepen maar daar zijn geen bouwberoepen bij.
Meer info vind je op de website van Brussel Economie & Werkgelegenheid

Digitale toegankelijkheid toestellen

Niet onbelangrijk om al aan te werken in 2024, alhoewel de deadline pas op 28 juni 2025 valt, is de Europese richtlijn betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten, of European Accessibility Act. Uiterlijk tegen 28 juni 2025 moeten veelgebruikte producten en diensten universeel toegankelijk gemaakt worden voor personen met een beperking. Dit gaat bv. over het toegankelijk maken van websites voor slechtzienden.
Meer info

Personeelszaken

Nieuwe regels bij ziekte van werknemers tijdens vakantie

Vanaf 2024 krijgt een werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantie de mogelijkheid om deze vakantiedagen om te zetten in ziektedagen. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden. Zo moet o.a. de werknemer zijn werkgever onmiddellijk op de hoogte stellen van zijn ziekte en moet hij een medisch attest verstrekken om de ziekte en de duur ervan te bevestigen.
Het arbeidsreglement moet een specifieke verwijzing bevatten naar de formaliteiten die de werknemer moet vervullen als er zich een arbeidsongeschiktheid voordoet tijdens een jaarlijkse vakantieperiode. Een model van bijlage vind je als download (voor Bouwunie-leden)
Info

Terug naar Werk-bijdrage bij beëindigen arbeidsovereenkomst door medische overmacht

Uiterlijk vanaf 1 april 2024 wordt het outplacement bij medische overmacht, d.i. wanneer de werkgever de arbeidsovereenkomst beëindigt na de procedure medische overmacht, vervangen door een verplichte bijdrage van 1800 euro aan het Terug naar Werk-Fonds dat bij het RIZIV zal worden opgericht.
Info

Werkhervattingspremie van 1000 euro voor aanwerven invalide werknemers

Ook in 2024 kunnen werkgevers die een als invalide erkende persoon in dienst nemen of laten hervatten in het kader van een progressieve werkhervatting toegelaten door het ziekenfonds, in bepaalde gevallen een werkhervattingspremie van 1000 euro krijgen, uitbetaald door het ziekenfonds van de invalide werknemer. De premie bedraagt vanaf 1 januari 2024 1.725 euro.
Meer informatie over de procedure en de toekenningsvoorwaarden vind je op de website van Vlaio

Wijzigingen RSZ-korting voor eerste aanwerving

Vanaf 2024 verlaagt de overheid het bedrag van de RSZ-korting voor een eerste werknemer naar 3100 euro. De korting voor de vierde tot de zesde werknemer verdwijnt.

Hogere fietsvergoeding

De sociale en fiscale vrijstelling van de fietsvergoeding verhoogt vanaf 2024 tot 0.35 euro per kilometer en 2500 euro per jaar. Een tijdelijk belastingkrediet compenseert de bijkomende kost voor de werkgever. Dit belastingkrediet geldt voor alle vergoedingen die je als werkgever tot 31 december 2027 toekent voor verplaatsingen gemaakt vanaf 1 januari 2024 t.e.m. 31 december 2026.
In de bouwsector geldt een minimale vergoeding van 0,27 euro per kilometer.

De federale learning account

Vanaf 1 april 2024 moet je alle individuele opleidingen die je werknemers volgen, registreren in de Federal Learning Account (FLA). De FLA is een digitale toepassing die werknemers een overzicht geeft van hun individueel opleidingsrecht.
Meer info volgt

Milieu

Digitaal identificatieformulier voor afvaltransport

Vanaf 1 januari 2024 moeten alle afvaltransporten altijd vergezeld zijn van een digitaal identificatieformulier.
Enkel als het afvaltransport onder de in Vlarema artikel 6.1.1.2 §1 opgesomde uitzonderingen valt, kan het zijn dat je geen identificatieformulier nodig heeft.
Als uitzondering geldt bv.

• als je als zelfstandige of kleine ondernemer (< tien werknemers) je eigen afvalstoffen naar inzamelpunten van afvalstoffen brengt.

• als je afvalstoffen die ontstaan zijn uit verleende onderhoudsdiensten bij derden, naar je eigen bedrijfsterrein of een verwerkingsinrichting brengt.

Het digitaal identificatieformulier moet afgeleverd worden door een systeem dat door OVAM werd goedgekeurd.
Meer info

Verplicht sorteren

Vanaf 1 januari 2024 zijn alle bedrijven verplicht keukenafval en etensresten te sorteren, ongeacht of ze eten serveren of niet.
Naast de 24 al bestaande stromen moeten bedrijven vanaf 1 juli 2024 nog een 5 extra afvalstromen uitsorteren:

• niet teerhoudend asfaltpuin

• funderingsmaterialen die niet conform bepalingen EHR gerecycleerde granulaten kunnen verwerkt worden

• verontreinigde fracties bouw en sloopafval die niet achteraf kunnen uitgesorteerd worden

• cellenbeton

• gipskarton en gipsblokken

Er worden uitzonderingen in de regelgeving voorzien voor bepaalde soorten afval waaronder bouw- en sloopafval waarbij verschillende fracties toch in eenzelfde recipiënt (bv. een container) mogen afgevoerd worden.
Meer info vind je hier.

Afvalbeheer- en sloopplan

Vanaf 1 juli 2024 moet de opdrachtnemer van de bouw-, sloop- of renovatiewerken een afvalbeheer- en sloopplan opmaken voor alle sloopwerken onder het toepassingsgebied van artikel 4.3.3, §1 én bij nieuwbouwwerken bij gebouwen waarvoor een omgevingsvergunning vereist is en waarvan het totale bouwvolume groter is dan 1.000 m³ voor alle niet-residentiële gebouwen waarop de vergunning betrekking heeft, of groter dan 5.000 m³ voor alle in hoofdzaak residentiële gebouwen waarop de vergunning betrekking heeft.
Het afvalbeheerplan moet beschikbaar zijn vóór de start van de bouw-, sloop-, ontmantelings- of renovatiewerken en moet onmiddellijk voorgelegd worden bij controlebezoek van bevoegde instanties.
Dit is niet van toepassing op eengezinswoningen.
Meer info vind je hier.

Sloopopvolgingsplan

Er moet voor bouw-, sloop- of renovatiewerken onder het toepassingsgebied van artikel 4.3.3, §1 een sloopattest worden afgegeven door een erkende sloopbeheerorganisatie.
Het sloopopvolgingsplan zal deel moeten uitmaken van de aanbestedingsdocumenten, de prijsvraag en de contractuele documenten. Het sloopattest moet vóór de oplevering aan de bouwheer overhandigd worden.
Meer info vind je hier.

Gebruik grondstoffen als bouwstof

De voorwaarden voor het gebruik van grondstoffen als bouwstof wijzigen in Vlarema.
De bouwstof moet bij gebruik een bouwtechnische functie vervullen en moet duidelijk kunnen gescheiden worden indien op of in de bodem gebruikt.
Het gebruik van een niet-vormgegeven bouwstof moet gebeuren volgens de lijst van toepassingen van bodemmaterialen voor bouwkundig bodemgebruik, vermeld in artikel 171 van het VLAREBO, tenzij het anders bepaald is in de grondstofverklaring.
Er zijn bijkomende voorwaarden voor toepassing op het terrein in tijdelijke en/of definitieve toestand.

Verbod op gebruik niet-gerecycleerde kunststoffen in openbaar meubilair

Vanaf 1 januari 2024 komt er een verbod op het gebruik van meubilair met kunststof onderdelen die niet geproduceerd zijn op basis van gerecycleerde kunststoffen en dit voor meubilair dat in de openbare buitenruimte wordt toegepast. Materialen in voorraad kunnen wel nog gebruikt worden volgens welomschreven voorwaarden in Vlarema.

PFAS - Tijdelijk handelingskader

Het Tijdelijk HandelingsKader PFAS treedt wellicht in werking op 1 september 2024. Het blijft voorlopig nog wachten op de officiële goedkeuring door de bevoegde minister.
Er zijn - vermoedelijk al definitieve - versies gepubliceerd van de Codes van Goede Praktijk en de Richtlijn. In de regelgeving zullen geen overgangsbepalingen voorzien worden.
Meer info op de websites van Bouwunie en Grondwijzer

Varia

• bpost verhoogt de tarieven voor postbezorging en -ophaling vanaf 1 januari 2024 - Info